Kościół Najświętszej Marii Panny

Franciszkanie, którzy przybyli do Ziemi Chełmińskiej w 1239 roku utworzyli konwent toruński. Budowę murowanego kościoła rozpoczęli  w 1343 roku. Była ona prowadzona etapami i zakończona została w końcu XIV wieku.
Wzniesiony kościół to jedna z najwspanialszych gotyckich budowli halowych Polski północnej.

Nie posiadał wieży, lecz jedynie sygnaturki, co było zgodne z regułą zakonu. Pierwotnie każdą z trzech naw nakrywał osobny dach, który w 1798 roku zastąpiono  jednym ogromnym wspólnym dachem. Od północy do kościoła przylegały zabudowania klasztorne, zbudowane w planie zbliżonym do litery H. Dawny południowy krużganek przekształcony został w dwukondygnacyjną nawę północną świątyni.

W 1557 roku  zakonnicy oddali miastu kościół i zabudowania klasztorne. Świątynia służyła luteranom ze Starego Miasta, a w zabudowaniach klasztornych ulokowano założone w 1568 r. protestanckie gimnazjum.
W 1724 roku następstwie "tumultu toruńskiego", klasztor z kościołem powrócił do katolików i przekazany został bernardynom. Kościół doznał poważnych uszkodzeń podczas oblężeń miasta w roku 1809 i 1813. Wyremontowano go w latach 1825 -1830.
Po kasacie zakonu bernardynów w 1821 roku budynki klasztorne przejęło miasto i dokonało ich rozbiórki.

Panna Maria posiada niepowtarzalną średniowieczną atmosferę tworzoną przez wydłużone okna, masywne filary międzynawowe i skarpy wewnętrzne, ale przede wszystkim równą wysokość naw i prezbiterium, zamkniętych sklepieniem gwiaździstym. W wyposażeniu Kościoła dominują monumentalne gotyckie freski z XIV wieku, barokowe i rokokowe ołtarze, renesansowe organy, ambona i epitafia toruńskich rodzin patrycjuszowskich.
W prezbiterium obok rokokowego ołtarza głównego znajdują się  pięknie rzeźbione gotyckie stalle z pierwszej połowy XV wieku i barokowe mauzoleum Anny Wazówny - siostry króla Zygmunta III Wazy.